Con cá ghim sống trong lòng biển từ nền đáy cát, bùn tới nền đáy đá, và các vùng san hô. Tại vùng biển Quảng Ngãi, thường thấy cá ghim ở vùng đáy đá, và vùng san hô gần bờ. Cơ thể cá ghim có rất nhiều gai nhỏ nên còn gọi là nhím biển, hay cầu gai. Chúng có khả năng tái sinh lớn, gai và các cơ quan bên ngoài khi bị rụng đều có thể mọc lại. Người ta rất chuộng buồng trứng của cá ghim. Lúc còn non, con cá ghim giống trái chôm chôm, cá ghim ở dạng trưởng thành có hình cầu, dẹp hoặc hình trứng, có thân lớn gần 20 cm, đường kính 6 cm, Cá ghim có nhiều loại: cá ghim bạc, cá ghim mỡ, cá ghim ta...

Mùa khai thác cá ghim từ tháng ba đến hết tháng sáu âm lịch. Dụng cụ đánh bắt cá ghim rất đơn giản, chỉ là một cái móc sắt, khi bắt cá ghim phải hết sức nhẹ nhàng, không khua động nước, khi tìm thấy có cá ghim phải khéo léo chìa móc sắt về phía con cá ghim, tìm cách giật cho được về phía mình rồi bắt bỏ vào bao.

Cá ghim bắt lên, rửa sạch rêu bám ở thân, sau đó dùng dao bổ đôi rồi dùng một thanh tre cật nhỏ, mỏng lách nạo vòng quanh bên trong để tách thịt rời khỏi vỏ cá ghim. Thịt cá ghim trắng hồng, sau khi nhặt bỏ tạp chất, người ta có thể ăn sống ngay, song thường là rim ăn với cơm, hoặc nấu canh, nấu cháo. Nhưng món cuốn hút nhiều người nhất vẫn là chế biến cá ghim thành mắm. Để làm mắm, người ta thường dùng loại cá ghim ta, loại này là đầu bảng dùng làm mắm. Khi làm mắm, cho thịt cá ghim vào khạp sành hoặc nồi đất, rắc ít muối lên trên, sao cho chỉ vừa đủ muối để mắm chua, giữ được nguyên hương vị thơm ngon riêng của mắm cá ghim, nếu muối mặn coi như hỏng. Từ ngày làm đến ngày mắm cá ghim ngấu chừng mươi, mười lăm ngày tùy thuộc thời tiết. Khi mắm cá ghim đã sền sệt, mầu đỏ như mắm tép và phảng phất mùi chua là có thể ăn được.

Cá ghim có hương vị đặc biệt. Mắm cá ghim ăn cách gì cũng ngon, nhưng người vùng biển Quảng Ngãi thích nhất dùng loại mắm này ăn với bún, hoặc làm nước chấm rau sống với thịt heo ba chỉ cuốn bánh tráng. Mùi vị thơm ngon của nó thật khó quên.


(ST)